Mooi laat zich meten.

uit NRC
Muziek klinkt mooi bij simpele verhoudingen tussen toonfrequenties

WIM KöHLER

Wanneer twee saxofonisten samenspelen, of twee zangers tegelijk zingen, klinken sommige samenklanken ‘lekker’. En andere onprettig. Natuurkundigen, instrumentenbouwers, muziekwetenschappers en fysiologen vragen zich al bijna 300 jaar af hoe dat komt. Gaat het om eenvoudige verhoudingen tussen de frequenties van de tonen die samen klinken? Of komt het door de manier waarop ons oor geluid verwerkt? Of komt het doordat tonen die niet veel in frequentie verschillen een onaangename zweving krijgen (ze doven elkaar periodiek uit) of ‘ruw’ klinken? Of is het hele begrip van harmonische en onharmonische, van consonant en dissonant aangeleerd? Amerikaanse psychologen en neurowetenschappers hebben het (opnieuw) onderzocht. Ruim 250 studenten moesten beoordelen of samenklanken van twee tonen (van saxofonisten, van zangers, van elektronisch gegenereerde tonen) ‘plezierig’ of ‘onplezierig’ klonken. Hoe langer ze ooit muziekles hadden gehad, hoe duidelijker de voorkeur voor de gangbare samenklanken (tertsen, kwart, kwint, grote sext) in de westerse muziek. Dus er is een flinke culturele invloed (Current Biology, 20 mei).

De onderzoekers concluderen ook dat samenklanken met het meest harmonische spectrum het prettigst (consonant) worden gevonden. Dat lijkt een woordspel, maar het punt is: een saxofonist die een toon speelt, speelt niet één toon, maar ook een hele reeks boventonen. Boventonen hebben een geheel aantal keer de frequentie van de grondtoon. Bijvoorbeeld: 440, 880, 1320, 1760, 2200 Hz. In muziektermen zijn dat een grondtoon en daarop gestapeld een octaaf (frequentieverhouding 2:1), een kwint (3:2), een kwart (4:3) en een grote terts (5:4). Speelt een andere muzikant tegelijkertijd een andere toon, met zijn reeks boventonen, dan gaat het om de getalsverhoudingen van de frequenties van ieder mogelijk tweetal tonen in de samenklank. Hoe meer eenvoudige verhoudingen, hoe beter de samenklank wordt gewaardeerd. Of er tonen in zitten die met elkaar een zweving, of ‘ruwheid’ veroorzaken is minder erg dan vorige onderzoekers concludeerden.

Geinig, ook een lekker infuus!

klik op het plaatje voor een grotere afbeelding.

John Prine

Luister eens naar de tekst, geweldig nummer over de eenzaamheid van een ouder echtpaar. Ook gecoverd door Bette Midler en Joan Baez maar John doet zijn eigen nummer het best.

Super hits zijn verdwenen

Wie verlangt nu naar een superhit?

De muziekhit als collectieve, culturele ervaring is juist overbodig geworden

Thimon de Jong schreef dinsdag op deze pagina dat de populaire cultuur te individueel is geworden. Wat is daar op tegen, vraagt

OTTO WICHERS ZICH AF.

In zijn artikel ‘Wo sind denn die Superhits?’ (Opiniepagina, 25 mei) maakt Thimon de Jong een aantal rake observaties over de muziekcultuur van nu. Hij constateert dat de geïndividualiseerde luisteraar het moet stellen zonder nieuwe superhits van het kaliber The Time of My Life.

De Jong meent dat dit een sociaal en artistiek probleem is. Volgens hem kent de nieuwe generatie luisteraars geen gedeelde cultuurervaringen en blijft moderne muziek hangen in het verleden. Hij verlangt terug naar het systeem van de superhit als collectieve cultuurbeleving. Als oplossing roept hij op tot een einde aan de ‘remixcultuur’ die nieuwe evergreens in de weg zou zitten.

De Jong toont weinig begrip voor de moderne muziekliefhebber. Ik vermoed dat weinig jongeren of artiesten zijn verlangens zullen delen. Hij stelt terecht dat populaire cultuur geïndividualiseerd en gefragmenteerd is. Maar wat is daar op tegen? Jongeren zijn creatiever en eclectischer dan ooit in hun cultureel gedrag. De generatie van de jaren nul heeft dankzij internet als eerste de vrijheid om haar smaak en cultuurbeleving op puur persoonlijke basis te ontwikkelen en definiëren. Collectieve culturele ervaringen als een superhit zijn voor deze generatie simpelweg overbodig. De gemiddelde scholier bekommert zich niet om vastgeroeste ideeën over muziek als iets dat wel of niet bij zijn generatie of tijd hoort, en plaatst de nieuwste dubstep-track in een playlist naast een liedje van Elvis.

Jongeren hebben superhits nodig, zegt De Jong

„Er is iets raars aan de hand in de muziekindustrie”, schreef cultuurwetenschapper Thimon de Jong dinsdag op deze pagina. „Er zijn in deze eeuw geen evergreens meer bijgekomen die wereldwijd door jong en oud kunnen worden meegezongen, gefloten of geneuried.”

Muziekliefhebbers hebben hun eigen niche gevonden en halen hun favoriete muziek van iTunes, Spotify, LastFM of een torrentsite. Radio wordt steeds minder voor nieuwe muziek beluisterd en de top-40 is op sterven na dood.”

Is het verdwijnen van de superhit een probleem? Ja. Muziek is een te belangrijk onderdeel van onze cultuur om het zonder evergreen te stellen. Jongeren hebben behoefte aan collectieve cultuurbeleving. [...] Doordat jongeren de helden van hun ouders remixen [...], blijven zij hangen bij oude evergreens.”

Lees het volledige stuk op nrc.nl/opinieblog

De Jong toont ook weinig waardering voor wat hij de remixcultuur noemt. Die is volgens hem ‘bij gebrek aan iets eigens’ ontstaan, en de reden dat er geen nieuwe muziek is. Dat laatste is simpelweg onjuist; muziek verplaatst zich alleen niet meer via collectieve kanalen zoals de top-40, omdat dat niet meer nodig is.

Daarnaast vergeet De Jong dat de grote vernieuwers van de twintigste eeuw op hun manier ook ‘remixers’ waren. The Beatles gebruikten de riffs van Chuck Berry in hun eigen songs en Bob Dylan kopieerde de melodieën van eeuwenoude folkmuziek voor zijn eigen, vernieuwende muziek. Het schaamteloos gebruik van elementen uit andere muziek is niets minder dan een gezond artistiek proces.

Muziek evolueert naar omstandigheden. Moderne artiesten en luisteraars hebben geen boodschap meer aan ouderwetse ideeën over originaliteit of alomtegenwoordigheid als voorwaarde voor culturele impact. De Jong noemt dit, met Mark Fisher, cultural deceleration – afremming van cultuur. Ik noem het bevrijdend.

Bizar gitaarspel

Mooie lijst! Leve de web radio!

Een aantal weken gelden presenteerde Theater RASA in Utrecht een Afrikaanse variant op de Zwarte Lijst van Radio 6: The African Blacklist. Deze top 50 is samengesteld aan de hand van vele mailtjes met favoriete Afrikaanse tracks van muziekliefhebbers. Vanaf komende zaterdag tussen 22.00 en 23.00 uur zijn de nummers uit deze top 50 te beluisteren via het webkanaal World van Radio 6. Nieuwsgierig welke tracks zoal gedraaid gaan worden? Hieronder staan de nummers die te beluisteren zijn:

African Blacklist top 50 ( met dank aan RASA Utrecht):

1. Youssou N’Dour & le Super Etoile de Dakar - Immigrés/ Bitim Rew
2. Salif Keita - Sina
3. Cesaria Evora - Sodade
4. Salif Keita & Ambassadeur International - Mandjoe
5. Mahmoud Ahmed - Era mela mela
6. Salif Keita - Folon
7. Fela Kuti - Zombie
8. Franco & Le TPOK Jazz - Mario
9. Mory Kanté - Yeke Yeke
10. Habib Koite & Bamada - Africa
11. Orchestra Baobab - Gnawoe
12. Bembeya Jazz National - Armee Guinéenne
13. Africando All Stars - Sey
14. Fela Kuti - Water no get enemy
15. Ali Farka Touré - Erdi
16. Habib Koité & Bamada - Wassiye
17. Luiz Visconde - Chofer de Praca
18. Rokia Traoré - Dunia
19. Femi Kuti - Beng Beng Beng
20. King Sunny Ade - Synchro System
21. Manu Dibango - Soul Makossa
22. Baaba Maal & Mansour Seck - Djam Leelii
23. Wallias Band - Muziqawi Silt
24. Youssou N’Dour & Neneh Cherry - Seven Seconds
25. Bembeya Jazz National - Moussogbe
26. Orchestra Baobab - Utru Horas
27. Miriam Makeba - Pata Pata
28. Bonga - Mulemba Xangola
29. Mulatu Astatke - Yekermo Sew
30. Bassekou Kouyaté & Ngoni Ba - Musow
31. Staff Benda Bilili - Je t’aime
32. Etoile de Dakar - Dom Sou Nare Bakh
33. Ntesa Dalienst et le Maquisard - Belalo
34. Orchestra Baobab - Autorail
35. Orchestre Regional De Mopti - Récital
36. Salif Keita - Sani Kegniba
37. Super Negro Bantous - People No Fit Understand
38. Toumani Diabaté - Kaira
39. 22 Band KanKan - Madomani
40. Bushi Mhlongo - Zithin’izizwe
41. Franco & le TPOK Jazz - Boma l’heure
42. Kanda Bongo Man - Amour Fou
43. Khaled - Aicha
44. Orchestre Regional De Kayes - Malisajo
45. Salif Keita - Laban
46. Swingin’ Stars Of Dominica - Street Lamp
47. Toumani Diabaté/Ballaké Cissoko - Bi Lambam
48. Sir Victor Uwaifo & The Melody Maestroes - Joromi
49. Boubacar Traoré & Regis Gizavo - Kanou
50. Chris McGregor’s Brotherhood of Breath - Kongi’s Theme

Goede keus!

Mary J. Blige speelt Nina Simone

Uitgegeven:	16 mei 2010 11:28
Laatst gewijzigd:	16 mei 2010 11:27

AMSTERDAM - De Amerikaanse R&B-zangeres Mary J. Blige is aangetrokken om Nina Simone te gaan spelen in een aanstaande biografie.

© Wenn.com

Dat meldt de entertainmentwebsite The Hollywood Reporter.

De film over de legendarische jazzzangeres zal Nina gaan heten en moet dit najaar opgenomen gaan worden.

Het verhaal concentreert zich op de relatie van Simone met haar assistent, Clifton Henderson,. Die wordt gespeeld door David Oyelowo.

De film wordt geregisseerd door Cynthia Mort, die eerder haar brood verdiende als schrijver en producent onder meer de televisieseries Roseanne en Will & Grace.

© NU.nl

Stones uit de kelder

Heruitgave meesterlijk album Exile On Main Street

Mick Jagger dook diep in de archieven voor de digitaal verbeterde Rolling Stones-heruitgave ‘Exile On Main Street’ die vrijdag verschijnt.

Door
JAN VOLLAARD

Ruim veertig jaar geleden begonnen de Rolling Stones aan het album dat door veel rockliefhebbers als hun beste wordt beschouwd: Exile On Main Street. De opnamesessies in Engeland werden afgebroken dankzij de enorme belastingclaim die de Stones boven het hoofd hing. Ze gingen in vrijwillige ballingschap en hergroepeerden in Zuid-Frankrijk, waar ze in de kelder van de gehuurde villa van Keith Richards verder werkten aan hun magnum opus. De sfeer was los, de muziek klonk ruig, er waren drank en drugs in overvloed en door het gebruik van hun eigen mobiele opnamestudio was er geen tijdsdruk.

Mick Jagger (toen 27, nu 66) dook diep in de archieven, om de digitaal verbeterde heruitgave voor te bereiden die vrijdag van Exile… verschijnt. Op een extra cd met demo’s en restopnamen die in 1972 de oorspronkelijke dubbelelpee niet haalden, staan spectaculaire vondsten, zoals een door Keith Richards gezongen Soul survivor en een vroege demo van Tumbling dice, toen nog met de titel Good time women.

Jagger ging opnieuw de studio in om de ballad Following the river en de midtempto-rocker Plundered my soul af te maken, in de stijl van toen, met een nieuwe gitaarpartij van Mick Taylor. Geschiedvervalsing, zegt de een. Heel goede Stonesnummers die een verfje verdienden, zegt de ander.

Hoe dan ook, de heruitgave van Exile On Main Street vestigt de aandacht op de gouden periode van de groep die spoedig tot ‘Greatest Rock’n’Roll Band on Earth’ gekroond zou worden. The Beatles waren uit elkaar, de sixties waren voorbij en de Stones hadden Altamont overleefd, het festival met het bloedige incident waarbij een dode viel door toedoen van de Hell’s Angels.

Exile werd niet meteen herkend als een meesterwerk: sommige critici vonden het een rommelige plaat die met zijn nadruk op rauwe blues, rock en gospel een stap terug was na de scherp gesneden pophits die de Stones eerder hadden gemaakt.

Het album heeft de tand des tijds goed doorstaan. Het is juist de tomeloze mix van invloeden die de muziek zoveel levendiger maakt dan de rockmuziek van het mp3-tijdperk, waarin steeds meer naar losse tracks en minder naar complete albums met een samenhangende sfeer wordt geluisterd.

Muziek als wapen.

Nieuw! Spotify.

Muziekdienst Spotify naar Nederland

Uitgegeven:	5 mei 2010 12:02
Laatst gewijzigd:	5 mei 2010 12:01

AMSTERDAM - Online muziekdienst Spotify is vanaf 18 mei beschikbaar voor Nederlandse gebruikers.

Dat zegt Tobias Edström van de dienst tegenover VPRO's muziekblog 3voor12. Met Spotify kunnen gebruikers via internet legaal naar muziek luisteren uit de catalogi van de vier grote platenlabels Sony, EMI, Warner en Universal. Ook muziek van veel onafhankelijke labels is beschikbaar.

De liedjes worden niet gedownload, maar kunnen via internet worden gestreamd. Dat kan ook via bijvoorbeeld mobiele telefoons, zoals de iPhone.

Gebruik van Spotify is gratis, maar tussen de liedjes door klinkt dan wel reclame. Betalende abonnees krijgen geen advertenties te horen, en beluisteren de muziek in een hogere kwaliteit.

Geblokkeerd

De dienst is al geruime tijd beschikbaar in het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Frankrijk, Zweden, Noorwegen en Finland, maar was tot dusverre om auteursrechtelijke redenen vanuit andere landen, zoals Nederland, ontoegankelijk. Veel Nederlandse muziekliefhebbers gebruiken nu technischefoefjes om die blokkade te omzeilen.

In januari liet Edström al weten dat lancering van de dienst in Nederland 'een prioriteit' van het oorspronkelijk Zweedse bedrijf is.

Daar doen ze wel lang over.

Vaticaan schenkt de Beatles vergiffenis

dinsdag 13 apr 2010

‘Ja, ze gebruikten drugs en ze leefden er op los vanwege hun succes. Ze zeiden zelfs dat ze groter waren dan Jezus Christus en brachten vreemde boodschappen in circulatie waarvan sommige als satanisch konden worden geïnterpreteerd, maar wat zou popmuziek hebben betekend zonder de Beatles?'

40 jaar nadat John Lennon zei dat de Beatles populairder waren dan Jesus Christus heeft het Vaticaan de groep officieel zijn zonden vergeven. De officiële krant van het Vaticaan, L'Osservatore Romano, publiceerde vorige week met toelating van de paus een stuk op de voorpagina waarin hun muziek ‘prachtig' wordt genoemd en naar de groep wordt verwezen als zijnde ‘een kostbaar juweel'.

Vooral Lennon stond bekend om zijn harde anti-kerkelijke standpunten. ‘Ik weet niet wie het eerst zal verdwijnen, rock and roll of het Christendom', aldus de in 1981 vermoorde popster.

De timing van de vergeving roept vele vragen op. ‘Hebben ze niets anders aan hun hoofd?', vroeg de Britse krant The Guardian zich af, verwijzend naar de stortvloed van schandalen die de Heilige Stoel al een tijdlang te verwerken krijgt.