Pieter Steinz over Guido van Rijn

Bluesprofessor Guido van Rijn

‘We steken het Witte Huis in brand’

Guido van Rijn leest bluessongs als commentaar van de ‘gewone’ zwarte man op de politiek

door Pieter Steinz

Veel bluessongs zijn zo politiek getint dat ze kunnen worden gelezen als commentaar van ‘gewone’ zwarten op Amerikaanse presidenten, ontdekte Guido van Rijn.

Guido van Rijn Foto Freddy Rikken

Een gospelartiest brengt een ode aan de blokken welfare cheese die arme Amerikanen kregen bij de voedselbank in de vroege jaren zestig. John Lee Hooker becommentarieert de rassenonlusten in Alabama anno 1963. Een zanger-gitarist fantaseert over de dag dat hij orde op zaken zal stellen in de Verenigde Naties (en Fidel Castro zal verrassen met iets dat hij aanduidt als een ‘Georgia shave’). Het sentimentele gospelgroepje The Birds of Harmony wenst de vermoorde John F. Kennedy een voorspoedige doorgang door de hemelse Golden Gate.

„Bluessongs zijn een unieke historische bron,” zegt de Overveense leraar Guido van Rijn, die de liedjes gebruikte voor zijn net verschenen studie Kennedy’s Blues en voor een gelijknamige cd. „Nergens anders vind je zulk expliciet commentaar van ‘gewone’ zwarten op de Amerikaanse politiek. Tegenwoordig zijn er rappers die zeggen dat ze de CNN van het getto zijn; hetzelfde kun je zeggen van de bluesartiesten uit het midden van de vorige eeuw. Soms bijna letterlijk: de blues- en gospelzanger Brother Will Hairston reed met een vrachtwagen door de zwarte wijken van Detroit om zijn songs bekendheid te geven.”

Van Rijn, die geldt als een van de grootste blueskenners ter wereld, publiceerde al eerder een studie naar bluessongs. Twaalf jaar geleden promoveerde hij in Leiden op Roosevelt’s Blues, een onderzoek naar liedteksten over Franklin Delano Roosevelt, president van de Verenigde Staten van 1933 tot 1945. In zijn vrije tijd verzamelde de leraar Engels 128 topical songs uit vooral het Interbellum, transcribeerde en analyseerde hij de teksten, en gebruikte hij ze als ‘oral history’. Waardevol materiaal, dat laat zien waarom Roosevelt zo geliefd was bij blueszangers: het pakket van maatregelen dat hij nam om werkloosheid en armoede tegen te gaan, kwam voor een belangrijk deel ten goede aan de zwarte bevolking, waarvan aan het begin van de jaren dertig 40 procent zonder werk zat.

Volgens Van Rijn wierp zijn promotieonderzoek zelfs nieuw licht op een van de grote raadsels uit de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis: hoe kwam het dat de zwarte bevolking, die sinds de dagen van de grote emancipator Lincoln altijd trouw op de Republikeinen had gestemd, in 1936 en masse overging naar de Democraten. Van Rijn: „Natuurlijk hadden de historici wel een vermoeden, maar ze misten de stem van de zwarte man in de straat, die vaak niet kon lezen of schrijven. Ik vond die bronnen wél, in de blues. De Amerikaanse wetenschappers waren daar niet op gekomen, daarvoor was kennelijk een Hollander nodig. Afstand maakt de blik scherper, zullen we maar zeggen.”

Na publicatie van Roosevelt’s Blues ging Van Rijn gewoon verder met zijn zoektocht naar blues en gospel (en zelfs op plaat gezette preken) met een politieke lading. In 2004 verscheen het boek The Truman and Eisenhower Blues, vergezeld door een cd met 26 songs uit de periode 1945-1960. De blues-, jump- en gospelartiesten bleken geen onderwerp uit de weg te zijn gegaan. De atoombommen op Japan, de inflatie, de oorlog in Korea, de busboycot van Martin Luther King – het is allemaal terug te horen, verpakt in aanstekelijke muziek en verlicht door een flinke dosis humor. Als je niet hardop lacht om de swinglegende Louis Jordan die zichzelf als kandidaat-president aanwijst, of om de Pilgrim Travelers die zingen dat ‘Jesus Hits Like The Atom Bomb’, dan kun je in elk geval glimlachen om de praktisch a capella gezongen allegorie over Atom en Evil die koste wat kost van een romance afgehouden moeten worden: ‘If Atom and Evil should ever be wed / Lord, then down there all of us are gon’ to be dead.’
Behalve voor historici en sociologen
is Van Rijns werk een eye-opener voor muziekliefhebbers. Niet alleen omdat hij briljante songs uit het vergeetboek haalt, maar ook omdat hij songs ontdekt, dateert en in context plaatst. Hij houdt zich daarbij aan een strenge afbakening. „Dit is het corpus, het Oude Testament,” zegt Van Rijn terwijl hij een soort telefoonboek op tafel laat ploffen. „Blues and Gospel Records van Dixon, Godrich en Rye is de meest complete discografie van blues en gospel. Ik draag er zelf aan bij. Alle achterhaalbare opnames staan er in. Plus op de plaat gezette registraties van preken en black comedy – allebei belangrijke bronnen voor de politieke beleving van zwarten. Met soul en rap – overigens een afkorting van ‘rhythm and poetry’ – houd ik me niet bezig. En met blanke blues al helemaal niet.”
De fascinatie voor zwarte muziek kwam bij Van Rijn (1950) op zijn twaalfde, toen hij tijdens de muziekles in de eerste klas van het Pius X Lyceum in Amsterdam „een minuut boogie-woogie” te horen kreeg. Het kostte hem een maand om het origineel op te duiken: een Australisch ep’tje met zes nummers van de blues- en boogiepianist Pinetop Smith dat via een Frans postorderbedrijf moest komen. Van het een kwam het ander; Van Rijn werd een verzamelaar (in zijn ‘blueskamer’ in Overveen staan meer dan tienduizend 78-, 45- en 33-toerenplaten, tapes, cassettes, cd’s en video’s), hij ging bluesconcerten organiseren (onder meer de jaarlijkse bluesestafette in Utrecht), richtte het platenlabel Agram op (waarop nog steeds zijn cd’s verschijnen), en raakte geïnteresseerd in de songteksten. „Voor zover je die kan verstaan,” zegt Van Rijn. „Ook Amerikanen hebben daar vaak moeite mee. En het idioom is soms vergezocht; zo bleek de ‘Georgia shave’ uit de VN-blues van Louisiana Red gewoon een synoniem voor ‘iemand een kopje kleiner maken’. Hét boek over de poëzie van de blues is The Meaning of the Blues van Paul Oliver, die het voorwoord heeft geschreven bij mijn Roosevelt’s Blues. Maar Paul was vooral literair geïnteresseerd en citeerde vaak maar een paar regels per liedje. Mij gaat het om de hele tekst.”
Van Rijn recentste project
gaat – het lag in de lijn der verwachtingen – over president Kennedy, die anders dan zijn twee voorgangers in zijn eentje een boek waard is. In Kennedy’s Blues laat hij onder andere zien dat de zwarte Amerikanen zeer positief oordeelden over de Democratische president, die een moeizame start op het gebied van rassenrelaties had. Van Rijn: „De benarde positie van de Afrikaanse Amerikanen maakte drastische maatregelen op het terrein van de burgerrechten noodzakelijk, maar voor velen handelde de president aanvankelijk te traag. Martin Luther King zette druk op de ketel met heftige demonstraties in Albany en Birmingham, en de Mars op Washington werd georganiseerd om Kennedy’s baanbrekende burgerrechtenwet te ondersteunen. De president verleende zijn steun aan de mars en werd vervolgens vrijwel heilig verklaard door de zwarte gemeenschap. Na de moord op JFK zou president Johnson Kennedy’s wetsvoorstel door het Congres sleuren, maar het was Kennedy’s foto die jaren later nog steeds in vele duizenden zwarte huiskamers zou hangen naast die van King en Christus. Zoals The Original Soul Revivers zongen:
President Kennedy, he was courageous and bold,
He fought so hard for civil rights,
Lord gonna bring it out to the light,
President Kennedy’s good works won’t ever die
„Al mijn onderzoek begint met het zoeken naar politieke verwijzingen in de songteksten. Dan hou je ongeveer één procent over. Heel wat minder dan als je zou zoeken naar blues met seksuele verwijzingen – hoewel er natuurlijk mengvormen zijn, zoals ‘I Go Into Orbit’ van Johnny Acey, die de verovering van de ruimte met de liefde verbindt. Kennedy’s presidentschap, dat maar drie jaar duurde, heeft niet extreem veel politieke blues opgeleverd, maar zijn dood des te meer: ongeveer een derde van alle topical songs over het tijdperk-Kennedy gaat over ‘that awful day in Dallas’. Alles bij elkaar genoeg voor een boek; en het presidentschap van Kennedy’s opvolger Johnson kon daar niet meer bij. Lyndon B. Johnson was de president van de Burgerrechtenwetten en van de Vietnamoorlog, populaire onderwerpen in de muziek; bovendien werd onder zijn bewind Martin Luther King doodgeschoten, en alleen daarover heb je wel honderd blues- en vooral gospelsongs. Die moeten dus wachten tot een volgend boek.”
Is het in dit licht niet ontmoedigend dat Van Rijn aan het einde van Kennedy’s Blues – en naar aanleiding van de ‘poëtische schaarste in sommige blues- en gospelteksten uit het JFK-tijdperk’ – spreekt over ‘de eerste tekenen van een kunstvorm in verval’? Van Rijn: „Nee hoor, de kwaliteit mag dan, vergeleken met de Roosevelt-blues, achteruit zijn gegaan, bij mijn onderzoek naar de Johnson-blues stuit ik toch weer op schitterende teksten. Wat te denken van ‘We steken het Witte Huis in brand, / wordt het eindelijk eens zwart’?”
De cd Kennedy’s Blues bevat een paar muzikale juweeltjes. ‘Twistin’ Out In Space’ van de John Glenn-fan Robert Parker bijvoorbeeld; het vrolijke ‘I’m Gonna Sit In Till You Give In’, waarin B.B. King de methodes van de Burgerrechtenactivisten toepast op zijn onwillige vriendinnen in spe. ‘Ride On Red, Ride On’ van Louisiana Red, wiens vader in 1936 door de Ku Klux Klan werd vermoord; Van Rijns eigen favoriet ‘Sad Day in Texas’ van de pianist Otis Spann; en niet te vergeten het beeldschone, sentimenteel-dreigende ‘Assassination’ van het barbershopkwartet The Dixie Nightingales. Maar vindt Van Rijn de Kennedy-blues muzikaal van even hoog niveau als de Truman-, Eisenhower-, en Rooseveltblues?
Van Rijn: „Kennedy, de eerste katholieke president van de VS, is een mythische figuur geworden; niet voor niets vergelijk ik hem in het eerste hoofdstuk van mijn boek met archetypische helden uit de wereldcultuur – ter zake als je bedenkt dat JFK zelf geobsedeerd was door Koning Arthur en de zogeheten Camelot-legende. De songs over Kennedy hebben voor mij een extra lading, omdat ik me zelf de moord in Dallas zo goed herinner, ook al omdat ik traditioneel katholiek ben opgevoed. Maar als ik heel eerlijk ben, dan geldt: hoe verder je teruggaat, hoe beter het wordt. Voor mij is de beste blues gemaakt tussen 1927 en 1932, toen er nog niet met versterkte instrumenten werd gespeeld. Het was een tijd van economische crisis; de mensen hadden het moeilijk en dat maakte emoties los.”

Guido van Rijn: ‘Kennedy’s Blues – African-American Blues and Gospel Songs on JFK’ . University Press of Mississippi, 220 blz. De cd ‘Kennedy’s Blues’ (Agram Blues ABCD 2019) is net als ‘Roosevelt’s Blues’ en ‘The Truman and Eisenhower Blues’ te bestellen via de website http://home.tiscali.nl/guido. Inl. guido@tiscali.nl

Babies hebben al toongevoel

radio 6 mobiel

Radio 6 op je mobiel

door Maarten van Heuven

Wil je Radio 6 ontvangen in je auto? Sluit je smartphone dan aan op je autoradio, start de stream in de app of op de mobiele site en luisteren maar! Radio 6 is vanaf nu namelijk ook te ontvangen op je mobiele telefoon. Je telefoon moet dan wel toegang hebben tot internet, maar dat is tegenwoordig steeds vaker het geval.

iPhone
Voor de iPhone hebben we een speciale app ontwikkeld die je zeer binnenkort kunt vinden in de appstore van Apple. Met deze app kun je luisteren naar Radio 6, gidsinformatie bekijken en luiteren naar onze themakanalen. We zijn van plan deze app verder te verrijken.

Mobiele site
Voor alle andere smartphones hebben we een laagdrempelige mobiele site ontwikkeld (http://m.radio6.nl). De mobiele site heeft iets meer mogelijkheden: naast de livestream, de gids en de webkanalen vind je er ook actuele nieuwsberichten. Ook de mobiele site willen we in de komende tijd uitbreiden.

Eventuele vragen over of tips voor de app of de mobiele site kun je mailen naar radio6@omroep.nl.

Lijkt me wel wat.

Bassekou Kouyate
Ngoni Ba
I Speak Fula
out here records, 2010
Musow

Bassekou Kouyaté has arrived. Those in the know in the Malian music community have long recognized him as the most exciting and innovativengoni player on the contemporary scene. And considering that the ngoni, a “spike lute” and an ancestor of the banjo, is one of the oldest string instruments in West Africa—far older than the kora or even the balafon—that’s serious stuff. Bassekou’s star turns with kora master Toumani Diabaté (Djelika), Ali Farka Toure (Savane) and Taj Mahal (Kulanjan) certainly won him honorable mentions. Then, with the release of Segu Bluein 2006, Bassekou claimed his place at center stage, fronting a unique band, Ngoni Ba, that builds its arrangements around four tangling ngoni parts, three of them played by the Kouyaté brothers.

I Speak Fula finds the Ngoni Ba concept matured and expanded. From the opening volleys of the first track, the ngonis blaze fast and fiery, though never more so than on “Musow (For our Women).” Bassekou does more than pay lip service to woman-power; his wife Amy Sacko is Ngoni Ba’s lead singer, and her powerful, smoky voice is a welcome presence throughout these eleven rich tracks.

This group has spectacular chemistry, but their second CD makes an admirable embrace of Malian artists and genres beyond the core ensemble, and beyond Bassekou’s Bambara griot roots. This seems to be the spirit of the title, I Speak Fula; Fula is not Bassekou’s native tongue. Zoumana Tereta, master of the horse-hair soku fiddle, sings and plays on Bassekou’s ode to his bride, “Amy.” Tereta’s voice is deliciously raw and gravelly, and his bowing deep and mystic. There are two other tracks with earthy guest vocals, the slow and mesmerizing “Bambougou Blues,” featuring the baritone rumble of Andra Kouyate, and a bonus track with Senufo hunter Dramane Ze Konate.

Moving from the earthy to the celestial, we get a heart-stopping vocal cameo from golden-throated griot star Kasse Mady Diabaté on “Jamana Be Diya,” a rendition of the griot classic “Massane Siise.” Kasse Mady’s blast of full-throttle jeliya comes halfway through the track, announced by a flurry of kora from Toumani Diabaté. Toumani also graces “Tineni,” a gentle loping song that encourages young girls to remain virgins. Perhaps it was nostalgia for his twilight sessions with Ali Farka Toure that lead Bassekou to enlist Ali’s son Vieux Farka Toure for this session. Vieux lays heavy electric guitar riffs on two tracks here, most notably the magnificent “Bambugu Blues.” All the guest appearances here come from Malians—never foreign “names”—so they completely avoid any taint of opportunism and instead convey confidence, and a refreshing sort of multi-cultural pride that may be unique to Mali. With I Speak Fula, Bassekou Kouyaté takes his place among the top tier of his country’s dazzling musical pantheon.

for www.afropop.org

Henkjan Honing

Iedereen heeft muzikaal gevoel

Muzikaliteit is een raadselachtig menselijk talent. Henkjan Honing onderzoekt het.

HENDRIK SPIERING

Waarom maken mensen muziek? En hoe doen ze dat eigenlijk? Dat wil Henkjan Honing weten. Eind vorig jaar publiceerde Honing, universitair hoofddocent muziekcognitie aan de Universiteit van Amsterdam het boek Iedereen is muzikaal. Wat we weten over het luisteren naar muziek (Nieuw Amsterdam, €17,95). De luisteraar staat erin centraal – een belangrijke bijdrage aan het muziekonderzoek, dat vaak over experts en hun ervaringen gaat.

Die gewone luisteraar is dus héél muzikaal. Onlangs constateerde Honing bijvoorbeeld dat subtiele muzikale verschillen in frasering en timing door liefhebbers zonder enige muzikale training evengoed worden opgemerkt als door echte muziekexperts. Als je de opgaven maar formuleert in termen en voorbeelden die ook gewone mensen goed kennen. Voordien scoorden in dit soort onderzoek altijd de muzikanten en muzikaal opgeleiden het best. Volgens Honing wordt die ‘voorsprong’ vooral veroorzaakt doordat experts preciezer kunnen uitdrukken wat ze horen (Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, februari 2009). ‘Iedereen is muzikaal’ slaat dus op het begrip van muziek, niet op de productie van muziek. Alleen lijders aan ‘amusia’ (minder dan 1% van de bevolking) hebben moeite met herkennen van muzikale elementen. Bij goed muziek maken spelen allerlei factoren een rol, waarbij oefening waarschijnlijk de belangrijkste is.

Ooit was hij zelf muzikant, maar al in de jaren tachtig maakte Honing computermodellen van het menselijk ritmegevoel. “Ik heb toen al mijn instrumenten verkocht en een computer gekocht. Voortaan was dat mijn instrument”, zegt hij er nu over in zijn werkkamer in een futuristisch universiteitsgebouw in Amsterdam.

Een van Honings conclusies was toen dat als je een ritme naar het einde toe een beetje vertraagd speelt, dan zeggen heel veel mensen dat dat precies klopt zoals het genoteerd staat. Honing: “Als je precies zou kunnen spelen wat er staat, klinkt dat meestal heel vreemd.” Hij ontdekte ook hoe dat komt: de ervaring bepaalt mede het ritmegevoel. “Als je een triool [een drievoudig ritme] speelt zoals heel veel mensen het vaak spelen – dus niet precies in de maat – dán klinkt het precies zoals het er staat – denken we.” Geen enkele muzikant neemt notenschrift dus helemaal serieus, hij kán zelfs niet precies spelen wat er staat.”

Inmiddels onderzoekt Honing veel meer dan ritme-perceptie met behulp van computermodellen. Recentelijk ontdekte hij bijvoorbeeld dat pasgeboren kinderen al blijk geven van maatgevoel, door ze (in hun slaap!) gemanipuleerde ritmes te laten horen en hun hersenactiviteit te meten. Hun brein reageerde verrast bij een ritmisch belangrijke wijziging, maar niet bij een onbelangrijke (Proceedings of the National Academy of Sciences, 17 februari 2009).

Eerder was al eens gevonden dat baby’s ook melodieën blijven herkennen, als die later op een andere toonhoogte klinken. Dat vermogen wordt ‘relatief gehoor’ genoemd, en samen met ritmegevoel vormt het de basis van de menselijke muzikaliteit.

Maar waarom hebben we allemaal zo veel muzikaal gevoel? Dat blijft toch een mysterie. Want het evolutionaire nut is nog niet gevonden. Ook daarover gaat Honings boek.

Wat verliezen wij mensen als we geen muziek zouden hebben?

Honing: “Je kan zeggen: niks. Eh, ja, dat is het antwoord.”

Niks? Dan hebben we muziek niet nodig, het is een evolutionair toeval.

“U vroeg naar een gedachte-experiment. Je kan ook doordenken over de bestaande werkelijkheid waarin we wel degelijk muziek hebben in ons leven. En in dat leven neemt muziek een veel belangrijkere plaats in dan we meestal denken.

“Want zonder muziek zou ons emotionele en sociale leven er heel anders uit zien. En veel minder aantrekkelijk. We zouden wel blijven leven, maar toch heel belangrijk voor ons is dat muziek een perfecte stemmingsregulator is. Iedereen weet hoe je stemming moet manipuleren met muziek. Als je vrolijk bent, kan muziek je vrolijker maken, als je treurig bent treuriger. Of andersom. Iedereen voelt aan of muziek helemaal verkeerd of juist goed is in bepaalde situaties en voor bepaalde personen. Denk aan begrafenissen Muziek maakt contact met onze emotionaliteit, en veel beter dan taal dat kan. Kijk maar om je heen.

“Maar de bewijzen voor die rol zijn nog altijd erg anekdotisch. In die ontzettend grote emotionele rol van muziek zitten wel de aanknopingspunten voor de manier waarop muziek evolutionair is te interpreteren. Maar veel zekerheid is er nog niet.”

Voor de mens, met zijn complexe sociale structuur, kan emotionele regulering toch evolutionair nuttig zijn geweest? Als remming?

“Ik weet het niet. Muziek is ook vaak een uitlaatklep, als je droevig bent zet je vaak iets op waardoor het nog erger wordt. Dat is eigenlijk idioot, waarom zou je het erger maken? En we weten nog niet eens of we muziek vaker gebruiken om het erger te maken of juist om de emoties te dempen. En je kunt ook niet alle muziek verklaren als emotieregulatie. Muziek is ook een kunstvorm, het is ook een manier om je cognitieve vaardigheden te presenteren. En je kan er ook vast indruk mee maken in de seksuele selectie.”

Henkjan Honing (1959) studeerde elektronische muziek en compositie aan het Utrechtse Instituut voor Sonologie (1981-84), hij promoveerde in 1991 aan de City University London. In 1992 werd hij Research Fellow van de KNAW en tussen 1997 en 2003 leidde hij met Peter Desain de Music, Mind, Machine-onderzoeksgroep, dankzij een NWO-PIONEER-subsidie. Sinds 2007 is hij universitair hoofddocent muziekcognitie aan de Universiteit van Amsterdam.

Tot 1992 had Honing zijn eigen jazz-kwartet, ook was hij onder andere lid van het gamelan-ensemble Gending.

Nu is er overal muziek om naar te luisteren. Maar vroeger was muziek toch vooral zélf zingen, spelen en dansen?

“Ja, in vrijwel alle culturen behalve de onze is muziek een groepsgebeuren en vaak in combinatie met dans. Soms hebben deze culturen niet eens een apart woord voor muziek. Wij in het Westen hebben muziek ook heel erg apart gezet, in die concertzalen, waarin je niet mag bewegen en praten. Maar op feestjes in Brazilië zingt iedereen ongedwongen, er gaat eens een gitaar rond. In Nederland zeggen mensen dan snel: ‘het is toch niet helemaal goed, nog even studeren’.

“In dat zelf muziek maken zie je trouwens ook goed dat muziek leidt tot emotionele bindingen en groepsgedrag. Ik denk dat die bijdrage aan sociale cohesie ook belangrijk is geweest in de evolutie.”

Maar die cohesie komt toch ook neer op emotionele regulering?

“Jawel, maar ik zie het toch als twee verschillende dingen. Eerst is er het vermogen om emotie uit muziek te halen en dat vermogen wordt gebruikt in de rituelen.

“De emotiegevoeligheid via muziek is heel direct en ook al heel vroeg. Luister naar de taal die ouders gebruiken voor pasgeboren kinderen, Infant Directed Speech, ook wel motherese genoemd. Met taal heeft het weinig te maken, het is een soort zingen. Pasgeboren kinderen vinden dat geweldig. Ze halen er feilloos de emoties uit, zo blijkt uit onderzoek. En het is een muzikaal talent. Dat decoderen van emoties hebben baby’s eerder door dan dat ze gezichten kunnen onderscheiden. Grammatica speelt geen rol, het gaat om de nuances, de toonbuigingen. Als je de woorden weghaalt begrijpen baby’s het even goed en volwassenen ook.”

Baby’s hebben maatgevoel, ze hebben relatief gehoor, pikken de emoties op uit muziek: allemaal heel biologisch en aangeboren dus. Waarom dan niet aannemen dat het waarschijnlijk evolutionair nuttig zal zijn geweest?

“Nee, daar is nog discussie over. Niet over wat die baby’s kunnen: ze hebben intonatie- en ook maat- en ritmegevoel. Maar wel over of het wel aangeboren is. Want kinderen kunnen ook al leren in de baarmoeder.

Dat lijkt nogal onwaarschijnlijk, dat ze in de baarmoeder zomaar ritmegevoel aanleren.

“Ja, ik zou dat ook graag geloven maar ik moet als wetenschapper voorzichtig zijn. Je moet alle alternatieven langs. In die baarmoeder klinken hartslag, ademhaling en allerlei achtergrondgeluiden. Het gehoor van ongeborenen werkt al vanaf de zevende maand, ze herkennen na geboorte ook muziek die ze in de baarmoeder hoorden.

“Maar goed, als het door de hartslag van de moeder kwam, zouden alle zoogdieren zo’n maatgevoel moeten hebben, en dat is nooit gevonden.

“Bij maatgevoel gaat het in essentie om het vermogen de regelmaat in het ritme van een ander over te nemen. Bij dieren is zoiets tot nu toe alleen gevonden bij een kaketoe, die beroemd werd door een filmpje op internet waarin hij op de maat van de muziek zit mee te swingen. Dat bewegen is geen zuiver toeval, maar erg sterk is het ook niet. Die vogel zit altijd te bewegen en 10 procent is het dus gelijk met de muziek. En vooral bij dat ene liedje. Mijn intuïtie is dat die vogel dat geleerd heeft. En dat is op zich ook al erg interessant, dat hij het kan leren.”

Wat heb je verder aan maatgevoel als het niet voor de muziek is? Is misschien ook handig bij het lopen?

“Het is het herkennen van periodiciteit en bij heel veel dingen heb je dat helemaal niet nodig. Bij taal ook niet. Het is eigenlijk een nadeel.”

Misschien handig om je pas in te houden als je een plas wilt ontwijken? Kan op zoiets niet ook evolutionaire selectiedruk zijn geweest?

“Waarom al op de eerste dag van je leven? En iedereen weet dat kinderen ook later nog helemaal geen plassen kunnen ontwijken.”

Het is dus een raadsel.

“Ja, en ik wil daarom verder onderzoeken of maatgevoel en dat relatieve gehoor inderdaad de fundamenten zijn van muzikaliteit. Iedereen is altijd diep onder de indruk van absoluut gehoor, dat je direct kan benoemen hoe hoog een toon is, zonder referentie. Maar bijna alle dieren hebben absoluut gehoor. Ons relatieve gehoor is veel bijzonderder: dat je een melodie kunt herkennen, los van de daadwerkelijke toonhoogte.

“Ik kan dus al wel stellig zeggen: iedereen is muzikaal. Die talenten hebben we allemaal vanaf onze geboorte. Maar om de link te maken met de evolutie, dat is Stap Twee.”

Maar als die muzikaliteit uniek is voor de mens, hoe zit dat dan met al die vrolijk fluitende vogels? En de zingende gibbons?

“In onze oren is dat inderdaad muziek. Maar het is belangrijk om muziek en muzikaliteit te onderscheiden. Wat is muziek? Alles is muziek waar wij als muziek naar luisteren. Dat is niet in een definitie te vangen. Ik probeer het wel eens wekenlang uit in een werkcollege, voor iedere definitie vinden we dan wel een uitzondering. Zelfs een stuk dat louter bestaat uit stilte, 4’33” van John Cage, wordt als muziek beschouwd.

“Muzikaliteit is wel goed te definiëren, met de vaardigheden zoals maatgevoel en relatief gehoor. En die hebben een bepaald biologisch fundament. Ik denk niet dat vogels muzikaliteit hebben. Geen maatgevoel en ook geen relatief gehoor. Wij horen het wel als muziek, maar voor die vogels heeft het waarschijnlijk een heel andere functie. Als je muzikaliteit en muziek niet goed uit elkaar houdt, is de verwarring compleet.

“Het idee dat die twee vaardigheden, maatgevoel en relatief gehoor, de basis vormen van muzikaliteit is nog lang geen algemeen aanvaard principe. Heel vaak wordt muziek nog gezien als een bijproduct van taal. Bij mijn onderzoeksvoorstellen krijg ik nog altijd vaak de vraag terug: ‘wat draagt dit bij aan het inzicht in taal?’ Muziek wordt ook nog vaak gezien als slechts een kwestie van smaak. Als een soort luxe.”

U beschrijft ook hoe belangrijk in de luisterervaring die ene wending in de muziek is, dat ene stukje in een popliedje of in een song of in een symfonie. Waar komt dat vandaan?

“We begrijpen het niet, maar het fenomeen is alom aanwezig. Specifieke plekken in de muziek waarbij de rillingen je over de rug lopen. Ik heb het wel eens bij een concert, dat ik echt fysiek bijna van mijn stoel val.

“Die liefde voor dat ene trekje heeft in ieder geval met anticipatie te maken, maar ook met ongrijpbaarheid. Want je kan het eindeloos opnieuw horen, en toch blijft het verrassen. Je ziet dat wel vaker in de muziek. Neem swing, dat in feite een kleine afwijking van een verwacht ritme is. Als je dat de tweede keer hoort zou je kunnen denken: nu ja, het komt een beetje laat. Toch, het blijft swingen. Je cognitieve waarneming kan zich er niet op instellen.

“Die kippenvelstukjes tonen ook dat muziek een intieme relatie heeft met ons geheugen en met ons emotionele systeem. Maar hoe dat werkt? Geen idee.”

Op zijn weblog staan ook heel interessante berichten.

2 snaarvirtuosen

Bela Fleck and Mamadou Diabate Snag Gold at the Grammys

Mamadou Diabate pushed a homecoming to his native Mali aside, and in the elements that make up the American winter, braved a frenzy of cross-city travels that landed him in Los Angeles for the Grammy's this past Sunday.

"I rented a big SUV because I knew it would not be easy to drive in the snow," he said. "And it spun off the road. A couple of guys stopped to help me get back on the road. If not for them, I would not have made it. No way."

It certainly was a shining moment for the now Durham-based Manding artist, who was awarded the Grammy for his kora-laced album "Douga Mansa" in the category of "Best Traditional World Music Album". He was the only African musician nominated for the award, and was humble once again, after falling short of a win in the same category back in 2006.

"I was surprised," Diabate said. "In the Grammy category, there are no losers. Just getting nominated is a big step, and I appreciated getting the nomination. We are all winners, not everybody gets the chance even to get their name up for a Grammy."

Meanwhile, banjo afficionado Bela Fleck's newest release, "Throw Down Your Heart", has been garnering all kinds of attention in the world music community. Partnering with the likes of Toumani Diabate, Oumou Sangare, D'Gary, and Bassekou Kouyate, his unique pairing of the banjo with traditional African instruments and voice have even bled through to the American pop music scene. With now twenty Grammy awards under his belt, Fleck is of course no stranger to the L.A. stage. But this most recent endeavor departed from his mostly bluegrass-infused styles and zig-zagged him across the African continent to understand where his instrument could fit in. And did it ever. Fleck took home prizes for "Best Contemporary World Music Album" as well as "Best Pop Instrumental Performance" for the track "Throw Down Your Heart".

Fleck has of recently made available on his website unreleased tracks from his inter-continental travels, aptly titled "Throw Down Your Heart: Africa Sessions Part 2", and continues his Africa Project tour into April 2010.

To view Afropop Senior Editor Banning Eyre's review of Mamadou Diabate's "Douga Mansa", please visit:http://afropop.org/explore/album_review/ID/3553/Douga+Mansa

To learn more about Bela Fleck and The Africa Project, check out Afropop's feature by Banning Eyre:
http://afropop.org/multi/feature/ID/871/Bela+Fleck%27s+Africa+Project+on+Tour+in+America

Quotes pulled from: http://www.newsobserver.com

Oude glorie

Ik vertoef momenteel in Engeland. Daar treden al die oude groepen zoals the Fortunes en Gerry en de Pacemakers nog regelmatig op.

Binnenkort komen hier in Brighton b.v. de Moody Blues. Wat een nostalgie, heerlijk toch?

Blues Wax interview with Buddy Guy

Get Your CD Reviewed! Knology Clearwater Sea Blues Festival Blues Blast Saskatoon Blues Festival Festival Booking Blues on the High Seas Got Mojo? Shane Dwight on VizzTone Check Out the Latest Issue of the World's Blues Magazine Check Out the Latest Issue of the World's Folk Magazine HART

BluesWax News Page February 4, 2010 This Week in BluesWax: Buddy Guy - In the E-zine: Buddy Guy is surprised when Don Wilcock tells him Sweet Tea was voted Best Blues CD of The Decade by forty Blues journalists. - On the News Page: All The News That’s Blues! - On the Photo Page: Dusty Scott and Art Tipaldi capture the action at the International Blues Challenge. - On the Blues Bytes page: Producer Dennis Herring tells Don Wilcock how he captured Buddy Guy's wilder side when they cut Sweet Tea. - On the Blues Beat page: Don Wilcock takes an in depth look at the International Blues Challenge. - Under BluesWax Picks: Bill Graham reviews Hamilton Loomis' LIVE In England and Bill Noonan's The Man That I Can't Be. Robert Putignano reviews the Rolling Stones' Get Yer Ya-Ya's Out! Also, reviews of a DVD by B. B. King, and CDs by Al Cook and Samuel James. - One Year Ago Today In BluesWax: BluesWax names Albert Cummings Artist of The Year. - Don't forget to play the Blues Trivia Game: Remember, everyone who plays is in the drawing for the prize! This week's prize: a six-pack of Blues! The Blues vault has been tapped and we have a six-pack of CDs for your listening pleasure! Play Today! Sittin' in with Buddy Guy Who Put The Sugar in Sweet Tea? By Don Wilcock Buddy Guy Photo by Joseph A. Rosen The current issue of Blues Revue features a cover story on the twenty-five top Blues CDs of the decade as voted upon by forty Blues journalists. Buddy Guy's Sweet Tea was by far the biggest vote getter. There wasn't enough room in the magazine to run the full text of my November, 2009 interview with both Buddy and Dennis Herring, the producer of that 2001 CD. Below is pretty much the whole text of my conversation with Buddy Guy, and in today's Bytes section is more of my interview with Herring. I got to spend a lot of time with Buddy from 1988 to '91 when I was writing his authorized biography Damn Right I've Got The Blues. At the time he hadn't recorded an album in almost a decade, was traveling in a van to club dates with Junior Wells and couldn't get airplay to save his soul. Five Grammys and numerous rock star endorsements later, he still gets a tiny fraction of the attention in the mass market as those same rock stars who idolize him but who get more airplay and sell many times the number of CDs he does. When I told Buddy about Sweet Tea being named number one, I could almost hear the gears grinding in his head as he said to himself, "Here we go again." Sweet Tea is not one of his Grammy winners, and even though it got great reviews from the get go, it has not been one of his best sellers, even by the relatively meager standards of Blues releases. In this interview which had to be done in fifteen minutes I wanted to get beyond Buddy's usual diatribe about the double standard of rock vs. Blues recordings. Buddy has been quoted time and again about his rightful frustration with this double standard that's kept him from million-seller status: even though he was using feedback before Hendrix; even though Clapton, Beck, the Stones and numerous others in the pantheon of rock idolize him; even though he's won more Blues Music Awards than any other artist. Two questions I asked him below require context. When I toured with Buddy and Junior in 1989 for the book, their then manager Marty Salzman took me aside and explained to me that if either one called me a mother fucker, that was considered an honor in their realm. Kind of like when a rap singer says something is "bad," it means just the opposite. So, I intrinsically knew that Mick Jagger's calling Buddy a mother fucker on stage at the Beacon in Martin Scorsese's Shine A Light film was the ultimate kiss-Buddy's-ring endorsement, but I wanted to see how Buddy would handle my "dumb" question. The other question is about "Skin Deep." I hoped Buddy would directly address prejudice as he does in that song from his 2009 CD of the same name. He's always been careful not to show bitterness toward whites because he understands that, in spite of the double standard that separates him from the kind of multi-million dollar sales his "students" (my term, not Buddy's) have enjoyed because of what they've earned from him, he still has benefitted from their public endorsement of his role as their mentor. He ducks that issue in his answer here. I can understand why he skirts that question because it would bite the hand that feeds him. Isabelle Libmann (Buddy's assistant): You know probably better than anyone that Buddy can go on and on with an answer. Don Wilcock for BluesWax: [Laugh] IL: Which is great. It's fantastic, but because you only have ten minutes, if there's a little pause, just go on to the next question. BW: [laugh] I guess you know him pretty well, too. I: I just know it can be frustrating if you only have ten minutes. BW: You should have seen me when I was writing the book. IL: You have so many more books you could write. BW: Yeah, I do. I: His stories are amazing. BW: Yeah. I: Okay, hang on one second. Let me get him on the line. [Pause] IL: Don? BW: Yes. IL: I got Buddy on the line. BW: Great. Good morning, Buddy. Buddy Guy: God morning, Don, How are you? BW: I'm doing as well as I can imagine for someone whose been doing this as long as I have, and I would guess you're doing as well as you could do for someone whose done it as long as you have. The reason I'm calling today is that Blues Revue sent out letters to forty different Blues journalists, and you were picked for your Sweet Tea album for the best Blues CD of the decade by a large margin. BG: Is that right? BW: That's right. BG: (Seemingly surprised) (in a quiet voice) Oh, thanks. BW: I wonder how you feel about that. We've talked for twenty years about how there's such a disconnect between the audience and the Blues singer. When I was doing your book, there were some people who didn't even know you were alive. Do you feel finally vindicated? Do you feel like you've finally arrived? BG: No! Don, I don't even think Muddy Waters and B. B. have arrived yet because we are still being on the back burner just as worse as we used to be, maybe even more because when we had all the AM stations, I know you remember they played everybody's music. Blues is ignored on all your big FM stations now. I don't want to name anybody, but if you (see) Alicia Keys or Madonna or somebody else like that, we unheard of. "Just how much tech they got on these machines, you don't even sound like yourself, but that old stuff gets next to me, man." BW: We've had this conversation a lot, and I have only ten minutes with you. So, I'd like to move to another question if that's alright. BG: Sure. BW: Neither Damn Right I've Got The Blues nor Sweet Tea won a Grammy. How do you rate Sweet Tea with all your other albums? BG: I got so many great reviews on Sweet Tea, I think better than I did Damn Right I've Got The Blues. That was what struck me. All the great reviews came out and nothing happened. And I think it was because the reviews was great, but if you don't get airplay, and people go out and hear it, and buy it, don't nobody know, Don. It's just like a good restaurant. If you don't go taste that food, you don't know how good it is. And this is what happened with Blues. It's not being exposed, and it's not being played. BW: I talked to (Sweet Tea producer) Dennis Herring yesterday, and he said it took eight days to record this album. How does that compare with the amount of time you spent ion the studio on your other albums? BG: Well, I think on Damn Right I've Got The Blues I spent about eighteen. Course, I think they got more material. That was Chess and all them, you go in for a session, and they would wind up gettin' at least six or seven songs they know they're not gonna use. They just put that on the shelf in case something happened. I believe that's automatic. So, we worked pretty hard, Don. The only thing we wanted to get right. We spent time, and my last CD Skin Deep was the same way. We just went in and did fourteen I think, twelve, thirteen, fourteen, fifteen songs. We did twenty or twenty-one songs. BW: Leonard Chess told you you were making "noise." Dennis, on the other hand, encouraged that noise. Do you feel people finally understand what your sound is about? BG: Well, I did the 25th anniversary of the Rock 'n Roll Hall of Fame this last week with Jeff Beck, and he came out and bowed and said, "There wouldn't be no Jeff Beck or Eric Clapton or Hendrix if it wasn't for you, Buddy," and I'm like saying, "What did I do?" And he said, "We were always listening to you," but Chess wouldn't let me turn that amp up. I was doing it in the clubs, but they didn't know. When they did find out that the British guys had heard me do that, I went there, and then they said, "Okay, oh, yeah. What you been trying to give us is hot. Let's do it now." You can't go in and do what Hank Aaron did. I don't care how many home runs everybody else hit, him and Babe Ruth still got that name that stands out like a sore thumb. So, the first ones who do it gets credit for it. BW: Dennis was absolutely shocked when you came down there and opened up two brand new guitars, and he kind of thought you were gonna bring favorite guitars. How important is equipment to your sound, or is it all in your fingers? BG: The fingers because of everything developed now. I think the fingers is because all kind of special effects we got, I don't know about the wa-was, but the rest of the stuff, I see 'em punching buttons. Don, I don't even know what the hell they are. You watch B. B., man. That's who we all come from after. He got a vibrator on his left hand that I wish I did have. So, Dennis had some of the amplifiers in that studio that's kind of old fashioned, and it brought back that thing what Cobra Records had, that Chess and Vee Jay had before too much technology came. Sometime, you can hear your playback now with all this technology. When I was doing Feels Like Rain I went to go to the bathroom, and I came out and they was playin' something I did. I said, "Who is that?" They said, "That's you! You just did that." I say, "You kidding me." You know, I mean, just how much tech they got on these machines, you don't even sound like yourself, but that old stuff gets next to me, man. I'd rather that, but that's long gone. The guitars, the keyboards, you know, the sound in the studio. Everything is so techno now, man, till it takes a lot away from that old fashioned stuff. BW: Did you every meet Jr. Kimbrough, T-Model Ford or Robert Cage? BG: No, I mentioned that. I thought you'd interviewed me about that when I went down there. I thought I'd met everybody from Mississippi till I went down to Sweet Tea (Studio), and I didn't know anything about him. When I came to Chicago, I didn't know anything about Son House, Fred McDowell and them, and Muddy and them told me about them, and I got a chance to play with them before they passed away. BW: You once told me the West Side sound was no different than the South Side. Do you think there's a difference in the hill country vs. the Delta blues? BG: No, What is Hill Country? BW: That's what you were playing on Sweet Tea. They call that Hill Country Blues. BG: No, I think the technology put all that...I feel, I might be the only guy that feels like this, but I still feel it's all the same. We all didn't come from the Delta. Lightnin Hopkins didn't come from the Delta. B. B. and Muddy and a bunch of 'em didn't come out of the Delta. I don't think Johnny Shines came out the Delta. He's from Alabama. All these southern guys just had something, and the Delta got branded with it 'cause I think they mighta had more. But we're all from down there. They shouldn't call it Delta. They should call it southern. BW: Do you think Jr. Kimbrough compares to Willie Dixon as a songwriter? BG: Uh-ha, I don't wanna get in trouble, Don. BW: All right. Never mind. BG: I found out a lot since I been in this business. Who was who, man. I didn't know Junior, but I did know Dixon, and I knew a lot of songs I wrote went into Chess that didn't come back out Buddy Guy. It came back out with Dixon and somebody else. So, I didn't want to get in trouble saying that 'cause these guys are not here to speak up for themselves. But I had a lot of stuff taken from me and wasn't given credit. For example, Eric Clapton called me, and they wanted him to do a soundtrack on a movie called Rush, and he called me and on my first live album I was doin' it with Muddy Waters 1964, and I opened up a tune, and they put it on the album. When I did it, Eric liked it, and we did it for the movie. When the credits rolled off, it was Willie Dixon. They didn't even know what the hell I was doing. BW: Wow! I understand when you did "Tramp" (on Sweet Tea) Dennis thought that was a Kimbrough song, and you set him straight. BG: Yeah, I had to 'cause I know all that stuff, man. All those guys was cutting that stuff down there, man. You know Otis Redding did that, too, and I think he might've made it bigger than Lowell (Fulson) did, one of those guys. Anyway, I told him. He brought it up. I said, "Hold it a minute, man. You've got the wrong thing there. This belong to whoever did it, but who knows, man. Like I say, it was a lotta - the record company was taking from Dixon, and I think Dixon and the rest, a lot of 'em took it from me, I might as well learn how to take it from somebody else because when you went into Chess as a youngster, they say, "Well, get Willie Dixon," and if you had a hit song, man, he would come in and say, "Oh, that's a pretty good song, but you need a stronger line." BW: Were you surprised when Keith Richard handed you that guitar at the Beacon (in the Martin Scorsese live concert film Shine A Light)? BG: Yes, I was more surprised 'cause he didn't sign it. I got signed guitars from every famous guitarist in the world. I had one from Beck, and I think Scott Cameron took that this last weekend, and he's sending me another one. I got B. B., Otis, all of the guys. I even got one signed by John Lee (Hooker). This is for my club because people are getting to call my club a museum now, and I'm just collecting this stuff for that, but I been asking the Stones for a signed guitar to go on my wall before anybody else, and every time I see them, they ask me, "You didn't get it yet? I told my manager to mail it. BW: Do you think it was okay for Mick Jagger to call you a mother fucker? BG: Yeah, man! That's the way it was. George Thorogood, summer 'fore last when my brother passed, man, he was on the road with me. I never was with him before, and he came in the room, and we got introduced. He looked at me, this sad looking man, and I said something, and he said, "No, that's what I'm talking about" 'cause when I first came to Chicago, Don, I didn't curse. When I went into Chess, I was in the studio, and they was saying, "Hey, cut, cut, hold it. You fucked it up, mother fucker." I'm like saying, "Well, they ain't talkin' to me 'cause my name is Buddy." And sooner or later, within six months or less, I was answering when you called me an M.F. BW: Was it hard to write "Skin Deep?" It took you a long time to get to that issue. BG: It was - nobody wanted to hear it, but everybody hear it now say I shoulda recorded it thirty-five years ago and had a big hit. My mother used to tell me that, Don. I used to run in the house in the county with no shoes on and put this slick grease on my hair, brush it back and say, "Boy, I'm good looking," and be sitting there chewing a little piece of tobacco and say, "Boy, beauty is only skin deep." And I just never forgot that, and I been trying to record that for years. A lot of stuff I tried to record and they wouldn't let me do it. BW: Well, you understand the relationship with the rockers better than a lot of Blues guys do, and I think you've been able to bridge that gap and cross over better than most of the Blues people. Not to take away from your style which I think is fantastic, but I think one of the reason you have been as successful as you have is that the rapport you have, the relationship you have with people like Clapton and The Stones. BG: Well, they did so much for us, Don. They opened the door. They came back to America and said, "This is not a British invasion. You had this all the time. And they speak of Buddy. They speak of Wolf, Muddy and all of that 'cause when they first started popping, they say, "Man, even the Beatles are no British invasion." Man, Roscoe (a Louisiana deejay) and all of 'em was playing Temptations stuff, Muddy Waters, Howlin' Wolf and everybody else. Matter of fact, they had a television show called Shindig, and they was trying to get the Rolling Stones. They was popping and say we'll do the show if you let us bring on Muddy Waters, and they say, "Who the hell is Muddy Waters?" And they got offended. He say, "You mean to tell me you don't know who Muddy Waters is, and we named ourselves after one of his famous records, Rolling Stones. BW: I was watching that show, and it influenced me enormously in listening to your records. IL: We have to wrap up. BW: Buddy, it's been a pleasure talking to you today. BG: And how's your family? And how's the boys? They all grown. BW: Everybody's in their thirties. My son is a renowned psychic. I have six grandchildren with Shelly, my second wife. BG: Well, at least you know how many. I can't even count mine. BW: And Rick Siciliano (photographer on the biography) says hello. BG: Say hi to everybody for me, Don. BW: I will. You have a great day. BG: You do the same. BW: Bye bye. BG: Bye bye. Don Wilcock is the editor-in-chief of BluesWax. He can be reached at BluesWax@visnat.com. CONGRATULATIONS!!! " pinch " is this week's winner of the BluesWax Prize Pack: Six lovely CDs. Go to the Backstage to collect your prizes. Remember to play the quiz each week for your chance to win great prizes! Other fine Visionation publications. My Page To unsubscribe BluesWax is an electronic publication from Visionation. Copyright © 2000-2010 Visionation, Ltd. All rights reserved.

---

No virus found in this incoming message.
Checked by AVG - www.avg.com
Version: 8.5.435 / Virus Database: 271.1.1/2666 - Release Date: 02/03/10 19:35:00

Mijn favoriete Braziliaanse gitarist Baden Powell

Actueel

Music and the Story of Haiti on Afropop Worldwide

From Vodou to Compas to Racine to Rara and Beyond Haiti became the first black-ruled republic in the Americas in 1804, and music has mirrored, and at times shaped, the twists and turns of Haiti's politics and culture ever since. A primary source of Haitian culture is Dahomey, the birthplace of vodou--the most commonly held world view among Haitian people today. We explore how each of Haiti's rulers has championed his own preferred music. The Duvalier dictators favored compas dance music, and suppressed the most African-identified cultural expressions. When Baby Doc was run out of the country in 1986, African-derived racine, or roots, music exploded. Elizabeth McAlister, professor of religion at Wesleyan University, and Holly Nicolas--interweave music and history to tell a dynamic, and at times heart-breaking story. Included in the mix we'll hear the sweet sound of troubadour balladeers, as well as the exuberant tones of rara bands, the call and response of a capela kombit songs of work parties, impassioned choral music of evangelical churches, and the sophisticated, improvisational rhythms used in vodou rituals. Listen Online: [Low] [High]