Publiek komt juist voor ’t harde geluid

Ook in het uitgaansleven leidt harde muziek tot gehoorbeschadiging. Moet er een waarschuwing komen op concerttickets?

Door
SAUL VAN STAPELE

DEN HAAG, 28 jan.

Dj The Flexican (26) draagt voor en na zijn optredens oordoppen, maar nooit tijdens. „Dan moet ik de muziek horen zoals het publiek die hoort, om de impact te voelen.” De club-dj, tevens producer van rapgroep Flinke Namen, was naar eigen zeggen een van de eerste dj’s die zijn gehoor beschermde. Maar in het publiek ziet hij nog nauwelijks mensen met oordoppen.

En dat, terwijl het volume van de muziek in het uitgaanscircuit doorgaans een recept is voor gehoorbeschadiging. Ter vergelijking: in een fabriek waar 40 uur wordt gewerkt, mogen werknemers wettelijk blootstaan aan maximaal 80 decibel. Bij elke 3 decibel meer mag de werknemer nog maar de helft van de tijd met het geluid geconfronteerd worden. Poppodia, clubs en festivals hanteren een maximum van 105 decibel – volgens de Arbowet een niveau waarin een werknemer nog geen twee minuten mag werken.

De bovengrens van 105 decibel is een gevolg van zelfregulering in de podium- en clubsector en een tegemoetkoming aan de Arbeidsinspectie. „Ze houden zich er goed aan”, zegt Peter Iping (62), projectcoördinator van de Arbeidsinspectie op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zijn dienst voerde in 2008 controles uit in het popcircuit en richtte zich daarna op discotheken. Iping: „Het personeel dat zich dicht bij de geluidsbronnen bevindt, beschermt de oren goed. Alleen werknemers in de horeca en in garderobes worden nog te vaak zonder bescherming aangetroffen.”

Waar voor personeel aanvullende regels gelden op het gebied van gehoorbescherming, wordt van het publiek verwacht dat het zelf een keuze maakt. Directeur Berend Schans van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF): „Mensen komen ook voor het geluidsniveau. ” Het is volgens hem geen oplossing de muziek zachter te zetten; bezoekers dienen zelf een goed geïnformeerde keuze te maken. „Over een logo op tickets waarop staat dat luisteren naar elektrisch versterkte muziek de kans op gehoorschade vergroot, wil ik best praten.”

De kans op gehoorschade kan worden verkleind zonder aan het artistieke product afbreuk te doen, meent geluidstechnicus Maarten van Dorp (25), die onder meer werkt bij de Vierdaagsefestiviteiten in Nijmegen en in 2006 aan de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam afstudeerde met de scriptie ‘Genieten zonder gehoorschade’. „Ik ben degene die bij concerten het geluidsniveau controleert en dus de persoon die gehoorschade veroorzaakt. Nou ja, in wisselwerking met de band.”

In die wisselwerking zit volgens Van Dorp de oplossing. Door niet de muziek elk nummer een beetje harder te zetten, zoals artiesten graag willen „om de sensatie vast te houden”. Volgens hem is het artistiek interessanter én beter voor het gehoor een schema op te stellen waarin het geluid soms harder en soms zachter staat.

„Als je een dynamiek uitstippelt waardoor je oren soms tot rust komen, creëer je dezelfde sensatie met minder volume”, aldus Van Dorp. „Muziek is niet climax op climax; zelfs bij een punkband moeten de jongens soms even op adem komen. Als technicus kun je daar op een subtiele manier gebruik van maken, zonder dat het publiek het merkt.”

Ondanks het gebruik van oordoppen merkt dj The Flexican, na een aantal jaren in het uitgaanscircuit, dat zijn gehoor beschadigd is. De laatste tijd hoort hij zijn wekker steeds slechter. „Soms suizen mijn oren behoorlijk. Ik denk dat elke dj dat wel heeft.”

Hij denkt dat met regels om het geluid niet al te hoog en schel af te stellen al een wereld is gewonnen. Maar een hard volume is essentieel voor de beleving, vindt hij. Daarom is hij, ondanks zijn eigen gehoorschade, tegenstander van verdere verlaging van het geluidsniveau in het uitgaanscircuit.

„Muziek moet je voelen”, zegt The Flexican. „Het probleem met een limiet is dat eerst de bas wordt opgeofferd, juist omdat die de meeste energie geeft. Dan blijft er van de muziek niets over.”